Kompost Sıvıları

Toprağı yeniden organik toprak yapma amacını taşıyan kompost uygulamaları arasında nitelikleri ve kullanım alanları bakımından birbirinden farklı olan Kompost Özütü, Kompost Çayı, Kompost Sızıntısı veya Sıvı Solucan Gübresi diye bilinen sıvı haldeki kompost türevleri de vardır.
Bu konu Çiftçinin Kompost El Kitabı ve Latin Amerika Deneyimleri adlı eserin 5.Bölümünde ele alınmıştır.
Verimsizlik veya hastalık gibi sorunlara maruz kalan bitkilere hızlı müdahale etmek ve biyolojik destek vermek için en uygun yöntem biyolojik kalitesi yüksek kompost veya solucan kompostundan elde edeceğiniz kompost sıvılarını uygulamaktır.
Kompost her ne kadar ‘katı’ halde doğrudan toprağa katılarak, toprak düzenleyici, toprak iyileştirici ve hatta kimi zaman doğrudan doğruya bitkinin yetişme ortamı olarak bile işlev görse de, içeriğindeki mikro-organizmaları sıvı içinde toprağa ve bitki yüzeyine uygulamak da, elimizdeki bir seçenektir.
Kompostun içeriğindeki organik maddeler ve mikro-organizmalar mekanik etkiler yardımıyla suya geçirilerek Kompost özütü (extract) elde edilir ve bir ölçüde suyla da seyreltilerek toprağa, toprağın derinliklerinde bulunan bitki kökleri civarına verilir. Kompost özütü, kök civarındaki mikrobiyal canlılığı artırarak, gelişim sorunu olan bitkiyi de canlandırır. Böylece, bir anlamda, gübrenin gördüğü işlevi görür.
Kompost çayı (tea) ise, kompostu veya kompost özütünü hava ile kaynatma (veya demleme, veya mayalama) yoluyla elde edilir. Kompost çayı, içeriğindeki mikro-organizmaların oksijen ve enerji ile desteklenerek ve bu süreçte zararlı organizmaları baskılayarak ve yararlı mikro-organizmaları etkinleştirerek ve sayılarını yüzlerce ve binlerce kat artırarak elde edilen bir tür kompost türevidir. Daha ziyade bitkinin gövdesi, dalları, yaprakları, tomurcukları gibi toprağın üzerinde kalan kısımlarını beslemek ve zararlılara karşı bağışıklık oluşturmak amacıyla kullanılır.
Kompost özütündeki biyoloji, ne yoğunluk ne de attivite bakımından elde edildiği kompostun biyolojisinden farklı değildir. Bu uygulamada pasif (dormant) organizmalar böylece toprağın derinliklerine ta bitki köküne kadar gönderilebilir ve bitkinin kök salgılarıyla uyanarak toprak besin ağına katılırlar.
Kompost çayının biyolojisi ise farklıdır. Komposttaki aerobik organizmalar hem canlandırılır hem de yoğun oksijen ve besin sayesinde zenginleştirilir. Canlı organizmalar ise hemen bitki köküne kadar gitmek yerine ilk karşılaştıkları yüzeye yapıştıklarından, bitkinin gövdesine, yapraklarına, tomurcuk filiz meyve gibi toprak üstü kısımlarına koruyucu aşılama amacıyla uygulanırlar. Kompost çayının yararlı biyolojisi hastalıklara ve zararlılara karşı zırh görevi görür.
Bunların yanısıra tamamlanmamış kompostun (ya da tamamlanmamış solucan gübresinin) içinden su geçirilmesiyle elde edilen “kompost sıvısı” da (veya “sıvı solucan gübresi” de) denilen kompost sızıntısı (leachate) vardır ki birtakım sakıncaları olduğunu belirtmeliyiz, çünkü hem henüz tamamlanmamış olan kompostun içinden değerli besin öğelerinin eksilmeleri ve kompost kalitesinde azalmaya neden olur, hem de tamamlanmamış kompostun içindeki olası patojenleri de bitkiye musallat etmek gibi bir yanlışa sevkeder. Herhangi bir kompost uygulamasının toprağa ve bitkiye ne kadar yararlı veya zararlı olduğu veya olacağı ise biyolojik analiz ile anlaşılır.
Toprak veya kompost nasıl ki içeriğindeki canlı mikro-organizmalar sayesinde birer canlı ortam ise, kompost özütü de, kompost çayı da, aynı şekilde yaşayan sıvılardır. Rafa koyup uzun süre beklemeye gelmez, yaşama raf ömrü biçilmez, zamanında uygulama yapılmazsa biyolojik özelliğini yitiren sıvılardır; o nedenle kompost özütü ve kompost çayı, satın alınıp rafta tutulacak ve istediğimiz zaman kullanılacak birer “ürün” olarak değil, toprağa can katan birer “uygulama” olarak değerlendirilmelidir.

» Biyolojik Analiz»